همشهری آنلاین: اصفهان پایتخت ایران در دوران پادشاهان صفویه بود؛ به همین دلیل آیین‌های ملی و مذهبی در این شهر به صورت ویژه به اجرا درمی‌آمدند که جشن نوروز سرآمد این آیین‌ها بوده‌است.
اصفهان از دیرباز موردتوجه گردشگران داخلی و خارجی بوده و سفرنامه‌های فراوانی درباره سفر به اصفهان نوشته شده‌است. هنوز هم برای یافتن بسیاری از آیین‌ها و خرده‌فرهنگ‌ها باید به تاریخ اصفهان و سفرنامه‌ها رجوع کرد.
خانه‌تکانی، برپایی جشن چهارشنبه سوری، خرید نوروزی، سبزه سبزکردن، پختن سمنو، راه‌اندازی نمایش‌های حاجی فیروز ، پختن شیرینی عید و پهن‌کردن سفره هفت سین از عادت‌های مردم این استان در نوروز است. با این وجود اصفهانی‌ها رسم‌های دیگری درباره جشن‌های سال نو دارند.
نوروز اصفهان از نگاه سیاحان
«کاتف سیاحی» که در زمان شاه عباس به ایران آمده بود، در سفرنامه‌اش نوروز را این‌گونه توصیف کرد:
«در نوروز، مردم شب‌زنده‌داری می‌کنند و به تفریح می‌پردازند. شیپورها و سرناها به صدا در می‌آیند و مدام نقاره می‌زنند. یک روز مانده به پایان آخرین روز سال همه دکان‌ها و بازارها را رنگ می‌کنند و با گل می‌آرایند. صبح هنگام، در همه مغازه‌ها و خانه‌ها، شمع‌ها و پیه‌سوزها را روشن می‌کنند که به مدت سه ساعت شمع‌ها و پیه‌سوزها روشن می‌ماند و سپس، شمع‌ها را خاموش می‌کنند. دکان‌ها را می‌بندند و با تعطیلی بازار به خانه خود می‌روند. دست به هیچ داد و ستدی نمی‌زنند. فقط در میدان، بازی‌ها و نمایش‌های مختلفی ترتیب می‌دهند. تخم‌مرغ‌های قرمز را با دست می‌شکنند و همدیگر را می‌بوسند. در اتاق‌ها و باغ‌های خود، فرش پهن می‌کنند و بر روی آن بهترین اثاث گران‌قیمت خود را می‌گذارند. بدین ترتیب سه روز از سال نو را با شیپور و سرنازدن و نقاره‌کوفتن جشن می‌گیرند».
رفتن به قبرستان و زیارت اهل قبور
اصفهانی‌ها رسم دارند در آخرین پنج‌شنبه سال و اولین روز نوروز به قبرستان می‌روند و برای شادی ارواح درگذشته خود فاتحه می‌خوانند و خیرات می‌دهند. برخی نیز سفره هفت‌سین کوچکی بر سر مزار پهن می‌کنند و موقع تحویل سال چنانچه در ساعات روز باشد، در آنجا می‌مانند. در میان عده‌ای نیز شمع روشن کردن بر مزار درگذشتگان در پنج‌شنبه آخر سال مرسوم است.
در دید و بازدیدهای نوروزی نیز رسم بر این است که نخست به خانه کسانی بروند که سال گذشته عزیزی را ازدست داده‌اند. دیدارکنندگان به خانواده سوگوار تسلیت نمی‌گویند، بلکه برای آنان آرزوی شادمانی می‌کنند تا در آغاز سال نو فال بد نزنند.
غذای ویژه عید
اصفهانی‌ها برای غذای ویژه سال نو هم رسم خاص خود را دارند. آنها شام ویژه خود را یک شب مانده به تحویل سال مهیا می‌کنند و می‌خورند. این شام ویژه ماهی سبزی پلو با کوکوی سبزی است. همچنین برخی عقیده دارند در موقع تحویل سال باید قابلمه لوبیا چشم بلبلی با پلو روی اجاق باشد. عده‌ای هم در شب سال نو حتماً رشته پلو و یا آش رشته می‌پزند.
خنچه عروس
یکی از رسم‌های قدیمی نوروزی در اصفهان، فرستادن خنچه به خانه نوعروسان بود. در این رسم تازداماها یک سری کامل لباس، کیف و کفش برای همسر خود خریداری می‌کردند و با برخی اقلام مرسوم به خانه پدر عروس می‌فرستادند. این خنچه شامل چند طبق بود که روی هر یک از آنها وسایل ویژه مراسم قرار داشت که شامل هدایای خریداری شده داماد، یک دسته گل، کله‌قند، اسپند، آجیل، سبزه، وسایل هفت سین و شیرینی، گز و سوهان قرار داشت. همچنین بین متمولین هم رسم بوده به جای دسته گل یک شاخه گل از جنس نقره بگذارند. این طبق‌ها را روی سرچند نفر به نام طبق‌کش می‌گذاشتند و به‌همراه خانواده و بچه‌ها و جوان‌ها به خانه عروس می‌بردند و جشن می‌گرفتند. هنگام بردن طبق‌ها یک نفر منقل به‌دست مرتباً اسپند در آتش می‌ریخت.
خوراک‌های نوروزی
در اصفهان از یکی دو هفته مانده به عید، خانواده‌ها در تکاپو تدارک ملزومات پذیرایی عید می‌افتند. اقلام پذیرایی عبارت است از؛ میوه، شیرینی، گز، شکلات، سوهان و آجیل.
سیزده بدر
در آداب و رسوم نوروز در اصفهان نیز مراسم سیزده بدر با شور و اشتیاق برگزار می‌شود.
احترام به طبیعت و حفظ و نگهداری آن در بین مردمان اصفهان جایگاه خاصی دارد. متداول‌ترین غذای اصفهانی‌ها در سیزده‌بدر جوجه‌کباب است که برخی استامبولی پلو را هم برای این جشن می‌پسندند.
نظر شما